Jak wygląda monitoring gleb w Polsce
Dbanie o środowisko naturalne obejmuje m.in. monitoring jakości wód, gleb oraz powietrza. Jednym z ciekawszych przykładów, nie tylko z punktu widzenia rolnika jest prowadzony w Polsce nadzór nad jakością gleby ornej. Regularne badania pozwalają na wcześniejsze rozpoznanie zagrożeń dla gleb w naszym kraju. Jak w praktyce wygląda tego rodzaju monitoring? Jakie badania obejmuje?
Ponad dwie dekady nieprzerwanych badań
Należy zwrócić uwagę, że badanie stanu gleb ornych w Polsce ma miejsce od ponad dwóch dekad! Pierwsze ogólnopolskie badania pod kierunkiem administracji państwowej rozpoczęły się już w 1995 roku. Tego rodzaju działania zostały wymuszone poprzez przyjęcie w kraju Ustawy Prawo Ochrony Środowiska. Nowe ustawodawstwo nakazało Głównemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska przeprowadzanie tego rodzaju badań w regularnych odstępach czasu.
Aktualnie badania mające na celu określić jakość gleby oraz poziom znajdujących się w niej zanieczyszczeń przeprowadzane jest przez Państwowy Instytut Nawożenia i Gleboznawstwa, który wykonuje swoje obowiązki na zlecenie wspomnianego wcześniej Głównego Inspektoratu. Co ważne badania przeprowadzane są w 5-letnich odstępach, co pozwala na zaobserwowanie kierunków zmian oraz na odpowiednie zapobieganie im. Jakie zmienne uwzględniają badania?
Czynniki mające wpływ na jakość gleby
W celu przeprowadzenia wiarygodnych badań PING pobiera próbki badawcze ze ściśle określonych 216 lokalizacji na terenie całego kraju. Co ważne wszystkie spośród wybranych do badań gruntów są charakterystyczne dla znajdującej się naszym kraju pokrywy glebowej. Wszystkie przeprowadzone badania mają na celu wykryć te czynniki, które mogą mieć pośrednio lub bezpośrednio negatywny wpływ na jakość gleby. W tym celu monitoring gleb przeprowadzony przez PING obejmuje:
– sprawdzanie odczynu pH badanej gleby ornej,
– poziom obecności najważniejszych substancji organicznych w ziemi,
– nadzorowanie właściwości sorpcyjnych gleby,
– sprawdzanie obecności wszystkich makroelementów ze szczególnym naciskiem na badanie obecności pierwiastków łatwo przyswajalnych przez roślinność.
Oprócz tych kluczowych dla prawidłowego rozwoju roślinności oraz dla utrzymania zrównoważonego rolnictwa czynników, monitoring gleb obejmuje szereg innych ważnych badań. Przede wszystkim tych, które skupiają się na odnalezieniu w glebie wszystkich zanieczyszczeń oraz szkodliwych związków chemicznych. Zaliczyć do nie można m.in. jak duża jest obecność wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych lub czy w badanej glebie znajdują się pozostałości pestycydów.
Miejsce pobierania próbek ma znacznie
Oczywiście oprócz wcześniej wymienionych badań monitoring gleb obejmuje też sprawdzanie poziomu zasolenia, a nawet radioaktywności gleb. Wszystkie te działania mają na celu całościowe zapoznanie się ze stanem gleb ornych w Polsce, co pozwala na lepsze planowanie działań, które pomogą w ochronie środowiska naturalnego. Niemniej jednak, aby rezultaty badań były wiarygodne konieczna jest odpowiednia metodyka badań.
Z tego względu wytypowanych zostało 216 miejsc na terenie Polski, które charakteryzują się różnym poziomem intensywności użytkowania. Ponadto poziom działalności zarówno rolniczej, jak i przemysłowej w poszczególnych punktach jest odmienny. Pozwala to na uzyskanie wiarygodnych wyników badań w skali całego kraju. Ponadto próbki pobierane są z głębokości 20 cm i powierzchni 100 m2.